Kościół św. Józefa

Zeskanuj kod w aplikacji

Parafia istnieje od 1330 r. Pierwotny kościół drewniany stał przy ulicy Piłsudskiego. Obecny kościół jest pod wezwaniem św. Józefa (dawniej NPM) został zbudowany w latach 1676-1728. Konsekrowany w 1749 r. Wielokrotnie odnawiany, m.in. w 1803, 1950 oraz 1965-1966. Restauracja zewnętrzna kościoła 1986 r. Barokowy z kamienia i cegły, otynkowany, kryty blachą. Dach o jednej kalenicy, jednonawowy o wydłużonej czteroprzęsłowej nawie i wyższym prezbiterium zamkniętym półkoliście, przy nim od północy nowa przybudówka (obecnie zakrystia) oraz od południa kaplica boczna (dawna zakrystia). Z nadbudowanym w 1803 r. piętrem. Wnętrze nakryte sklepieniami krzyżowymi na girtach, spływających na filary przyścienne, dźwigające wydatny, przełamujący się gzyms. Łuk tęczy półkolisty. Ponad sklepieniami w kondygnacji strychowej stanowiska strzelnicze z strzelniczymi wnękami kluczowymi, mówiące o pierwotniej obronnej funkcji kościoła.

Na zewnątrz ściany rozczłonkowane podziałami pilastrowymi, zwieńczone obiegającym konsolkowym. Od frontu elewacja zwieńczona trójkątnym przyczółkiem. Dach siodłowy. Na nim wydatna, barokowa wieżyczka na sygnaturkę z latarnią i baniastym hełmem. We wnętrzu dekoracja malarska, podkreślająca elementy architektoniczne oraz figuralne autorstwa A. Marczyńskiego - 1965 r. Ołtarz główny klasycystyczny / pocz. XIX w. /, w nim rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem -gotycka- z ok. 1470 r., oraz wysuwany Obraz św. Józefa, barokowy-XVIII w. Na ołtarzu Tabernakulum w kształcie świątyni z płaskorzeźbą Zwiastowania -renesansowe- z ok. 1600 r.

W Antepedium kurdyban /skóra tłoczona we wzory ze złoceniami/ z trzech kawałków-XVIII wiek. W prezbiterium dwa ołtarze boczne-wczesnobarokowe. W jednym: obraz śmierci św. Józefa - pocz. XVIII wieku, w drugim obraz św. Jana Chrzciciela na pustyni - pocz. XVIII wieku. W nawie: pierwsza para ołtarza - późnobarokowy z obrazami: po prawej- św. Sebastian, po lewej- Serce Pana Jezusa. Druga para ołtarzy: rokokowych z obrazami: św. Antoniego i Matki Bożej Różańcowej. Trzecia para ołtarzy późnobarokowych z obrazami: Ukrzyżowania Pana Jezusa i św. Teresy z Avila. Chrzcielnica późnobarokowa z zapleckiem o charakterze retabulum z obrazem Chrztu Pana Jezusa w Jordanie- XVIII wiek. Ambona barokowa- koniec XVII wieku. W tęczy belka z ozdobnym wykroju z grupą Ukrzyżowania na Globie ziemskim (XVII-XVIII wiek).

Rzeźba: św. Jadwiga i św. Otylia- gotyckie-z ok. 1470 r.
Obrazy:
1. Matka Boska z Dzieciątkiem /wotywny-1708/;
2. Umycie nóg Pana Jezusa przez Marię Magadalenę- XVIII w.;
3. Św. Anna Samotorzeć- XVIII-XIX wiek.
Portrety: Biskupa A. Trzebickiego oraz Biskupa A. Załuskiego- obydwa zapewne z XVIII wieku.
Krucyfiks ludowy z XVIII wieku. Pacyfikał klasycystyczny - pocz. XIX wieku. Hostriarka drewniana z 1705 r.
Dzwonnica murowana wolnostojąca zapewne z 1803 r. w kształcie arkady na zawieszenie dzwonów zwieńczona trójkątnym przyczółkiem. Dwa dzwony nieustalonego odlewu.
Kościół otoczony murem kamiennym - w jego obwodzie Kaplica z początków XIX wieku. Wewnątrz kaplicy rzeźba Chrystusa u słupa - barokowa - ludowa - XVIII - XIX wiek.
W kaplicy bocznej Epitafium śp. Prałata Eugeniusza Piecha - wykonał prof. Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie - Czesław Dźwigaj z Krakowa.

HISTORIA
Zbudowany został w latach 1676-1728 w stylu barokowym. Fundatorami świątyni był biskup P. Gembicki i biskup A.Trzebnicki. Konsekracji dokonał w roku 1749 biskup A. Załuski. W 1803 r. w czasie remontu, nadbudowano zakrystię północną. Kościół pierwotnie powstał na planie krzyża, jednak powodzie w XVIII i XIX wieku, zniszczyły prawe i lewe skrzydło. Zbudowany z kamienia i cegły a następnie otynkowany, pełnił niegdyś funkcje punktu obronnego, (o czym świadczą istniejące do dzisiaj stanowiska strzelnicze znajdujące się nad zakrystią). Nie ma jednak żadnych dokumentów opisujących jakiś konkretny przypadek ataku na kościół. Ściany zewnętrzne podzielone są pilastrami, nad którymi przebiega gzyms konsolkowy. Zwieńczeniem elewacji zewnętrznej jest trójkątny przyczółek. Dachy dwuspadowe zdobi barokowa wieżyczka na sygnaturkę, z latarnią i baniastym hełmem. Świątynia jest jednonawowa z czteroprzęsłową nawą, którą kończy węższe prezbiterium zamknięte półkoliście. Wewnątrz sklepienia krzyżowe na gurtach przechodzą w filary przyścienne zakończone gzymsem. Przed prezbiterium widoczna jest belka z wizerunkiem Chrystusa na krzyżu, a na ścianach polichromia autorstwa A. Marczyńskiego z 1965 roku. Klasycystyczny ołtarz zdobi gotycka figura Matki Bożej z Dzieciątkiem dłuta Jakuba z Nowego Sącza z 1470 roku, barokowy obraz Św. Józefa, a przede wszystkim renesansowe Tabernakulum będące miniaturą świątyni z płaskorzeźbą "Zwiastowanie" z 1600 r. Godnymi obejrzenia są również obrazy na ołtarzach bocznych: Chrystus, Św. Piotr i Paweł z 1640 r., Ś w. Jan Chrzciciel (XVIII w.), Ukrzyżowanie (XVIII w), Św. Teresa z Awila (XIX w), Św. Sebastian (XVII w.), Serce Jezusa (obraz barokowy). Niezwykle cenna jest również barokowa chrzcielnica z obrazem chrztu w Jordanie (XVHI w.), ambona z początku XVIII wieku, bogato zdobiona liśćmi akantu i posążkami świętych, oraz tłoczone w skórze i złocone kurdybany w ołtarzu głównym, a także w dwóch bocznych. Wśród drobniejszych zabytków wyróżniają się ponadto gotyckie rzeźby Św. Jadwigi i Św. Otylii z 1470 r., będące dziełem Jakuba z Nowego Sącza, krucyfiks ludowy z XVIII w., pacyfikał klasycystyczny z XIX w., hostierka drewniana z 1705 roku.
Warto również obejrzeć obrazy biskupów A. Trzebnickiego i A. Załuskiego z XVIII w., Obraz wotywny Matki Boskiej z 1708 roku pędzla J. Madyckiego, "Umycie nóg Chrystusa Przez Marię Magdalenę" i obraz "Św. Anna Samotrzecia" z przełomu XVIII i XIX wieku.
Dzwonnica Przykościelna z 1803 r. znajduje się w obwodzie XVII-wiecznego muru. Ma kształt arkady na zawieszenie dzwonów. Kapliczka z przełomu XVIII i XIX wieku znajduje się w pobliżu dzwonnicy w murze otaczającym kościół. Wewnątrz widoczna jest rzeźba Chrystusa przy słupie w stylu barokowo-ludowym i cztery krzyże na ścianach.
Figura św. Jana Nepomucena z ok. 1876 r. jest żeliwnym posągiem ustawionym na cokole kamiennym na dziedzińcu kościelnym.
Dawna plebania z pierwszej polowy XIX w. jest budynkiem murowanym z dachem czterospadowym krytym blachą. Od frontu widoczny jest ganek na dwóch słupach.
W piwnicach zachowała się stara studnia, a w obejściu stodoła i szopa.